Wojsko Polskie od początku uzyskania niepodległości przez państwo polskie w 1918
roku w znakach, nazwach, ceremoniale i wewnętrznej strukturze
podkreślało swój historyczny rodowód i swą tradycję, rozumianą jako
trwanie państwa oraz ciągłość istnienia jego zbrojnego ramienia.
Kultywowanie tradycji oręża polskiego było jednym z istotnych
czynników integrujących armię oraz umacniało jego więzi ze
społeczeństwem. Szczególnym tego przykładem były święta wojskowe,
uroczyście obchodzone w armii II Rzeczypospolitej. Do tych tradycji nawiązują obecnie żołnierze Wojska Polskiego.
W okresie II Rzeczypospolitej
Święto Żołnierza obchodzono dla upamiętnienia walk w obronie Ojczyzny toczonych w 1920 roku. Wybrano dzień 15 sierpnia, gdyż w tym dniu w 1920 roku w godzinach nocnych pierwsze oddziały 21 Dywizji Górskiej rozpoczęły forsowanie Wieprza pod Kockiem. Rozpoczęto w ten sposób słynną kontrofensywę, w wyniku której rozbito wojska rosyjskiego Frontu Zachodniego pod dowództwem Michaiła Tuchaczewskiego.
Ustanowienie
Święta Żołnierza sankcjonował prawnie rozkaz Ministra Spraw Wojskowych gen. broni Stanisława Szeptyckiego nr 126 z dnia 4 sierpnia 1923 roku.
Święto Żołnierza nie zostało nigdy anulowane żadnym aktem prawnym. Obchodzono je uroczyście w okresie II wojny światowej w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie i w Wojsku Polskim do 1947 roku. W następnych latach zaniechano jego obchodów i ustanowiono Dzień Wojska Polskiego (12 października) - upamiętniając w ten sposób chrzest bojowy 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki pod Lenino. Jednak ten czyn zbrojny był jednym z wielu epizodów na szlaku bojowym żołnierzy polskich w latach II wojny światowej. Dla wielu Polaków nie był on akceptowany ze względów moralnych i politycznych. W środowiskach wojskowych i w kręgach kombatanckich, w tym również na forum Sejmu, wskazywano na potrzebę ustanowienia
Dnia Wojska Polskiego w terminie akceptowanym przez Siły Zbrojne i cały naród. W latach 1990-1992 Święto obchodzono w dniu 3 maja, w rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 maja.
Ustawa sejmowa z dnia 30 lipca 1992 roku przywróciła obchody
Święto Wojska Polskiego w dniu 15 sierpnia. Tegoż roku po raz pierwszy w dniu 15 sierpnia odbyły się centralne uroczystości z okazji
Święta Wojska Polskiego przed Grobem Nieznanego Żołnierza w Warszawie.
MARYNARZE W WOJNIE POLSKO-BOLSZEWICKIEJ
(materiał historyczny)
Zaledwie 17 dni po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, Naczelnik
Państwa i Wódz Naczelny, Marszałek Józef Piłsudski powołał do życia
Polską Marynarkę Wojenną. Chociaż nasz kraj jeszcze przez prawie półtora
roku nie miał dostępu do morza i nie posiadał morskiej floty wojennej,
marynarze czynnie uczestniczyli w obronie kształtujących się granic
państwa. Pierwszym dużym sprawdzianem był udział marynarzy w wojnie
polsko-bolszewickiej w latach 1919-1920.
Pierwsze działania wojenne podjęły uzbrojone jednostki pływające,
wchodzące w skład Flotylli Pińskiej, w dorzeczu rzeki Prypeć już w 1919
roku. Zajmowały się transportem zaopatrzenia dla wojsk polskich, a w
maju 1919 roku stoczyły pierwszą potyczkę z jednostkami nieprzyjaciela.
W
tym samym czasie na rzece Wiśle powstała Flotylla Wiślana, z połączenia
Flotylli w Krakowie (dowodził nią pierwszy dowódca Polskiej Marynarki
Wojennej pułkownik marynarki Bogumił Nowotny) oraz Flotylli w Warszawie i
Modlinie. W kwietniu 1920 roku, jednostki pływające Flotylli Pińskiej
(polski statek uzbrojony „Pancerny” oraz kilka motorówek) stoczyły z 6
rosyjskimi statkami uzbrojonymi największą, zwycięską bitwę „morską”
wojny polsko-bolszewickiej pod Czarnobylem. Jeden statek rosyjski został
zatopiony, prawdopodobnie 2 uszkodzone, a kolejny wraz z kilkoma
mniejszymi jednostkami transportowymi zdobyty. 2 sierpnia 1920 roku
Flotylla Pińska została rozwiązana, a jej jednostki samozatopione,
wskutek zajęcia terenów działania flotylli przez bolszewików.
Marynarze
walczyli także na lądzie. Niespełna rok po odzyskaniu niepodległości
utworzony został Batalion Morski, który w 1920 roku, w obliczu
niebezpieczeństwa dla istnienia państwa polskiego, został przeformowany w
Pułk Morski. Inicjatorem utworzenia Pułku Morskiego był ówczesny
kapitan Adam Mohuczy (w latach 1945-1947, w stopniu kontradmirała,
pełniący obowiązki dowódcy Marynarki Wojennej). Pułk Morski formowano na
bazie kadry Marynarki Wojennej (Toruń), Batalionu Morskiego (Puck) i
Specjalistów Morskich (Modlin). Dowódcą pułku został kapitan Konstanty
Jacynicz, a dowódcami poszczególnych batalionów zostali: 1 batalionu –
kpt. mar. Antoni Wąsowicz, 2 batalionu – kpt. mar. Adam Mohuczy, 3
batalionu - kpt. mar. Włodzimierz Steyer (późniejszy kontradmirał,
dowódca Rejonu Umocnionego Hel w wojnie obronnej 1939 roku oraz dowódca
Marynarki Wojennej w latach 1947-1950). Pułk Morski nigdy nie walczył
całością swoich sił. Do akcji bojowej bataliony tego pułku wchodziły
oddzielnie, w różnym czasie i w odległych od siebie rejonach. 1 Batalion
Morski walczył pod Ostrołęką, natomiast 2 Batalion Morski (który
jeszcze jako samodzielny Batalion Morski pod dowództwem kapitana
Konstantego Jacynicza, wraz z generałem Józefem Hallerem dokonał aktu
zaślubin Polski z morzem w lutym 1920 roku) uczestniczył w krwawych
walkach między innymi pod Grodnem i Białymstokiem. 3 Batalion Morski w
walkach nie wziął udziału.
O waleczności polskich marynarzy świadczą
liczne wzmianki o wyróżnieniu obu batalionów morskich w rozkazach
dowódców grup operacyjnych oraz w komunikatach Naczelnego Dowództwa. O 1
Batalionie Morskim możemy przeczytać w komunikacie Naczelnego
Dowództwa: „Nieprzyjaciel w dalszym ciągu atakuje Ostrołękę. Podkreślić
należy pełną brawury działalność marynarzy na tym odcinku”, a także w
rozkazie operacyjnym generała Bolesława Roji: „Dziś nieprzyjaciel mimo
kilkakrotnych ataków wszędzie odparty, przy czym szczególnym męstwem
wyróżnił się batalion morski oraz część kawalerii …”. O 2 Batalionie
Morskim czytamy w rozkazie generała Lucjana Żeligowskiego: „Za
utrzymanie przyczółka mostowego Złotoria – Żółtki i brawurowe
pięciokrotne odparcie ataków nieprzyjaciela wyrażam swe uznanie
kapitanowi Mohuczemu, oficerom , podoficerom i marynarzom i liczę na to,
że 2 batalion morski nie zawiedzie mnie nigdy i nadal będzie bohatersko
odpierał nawałę bolszewicką”. Chwałę pułkowi przyniosły bohaterskie
boje pod Zabielem, Nową Wsią, Suskiem i Ćwiklinem. Pułk Morski został
rozwiązany jesienią 1920 roku.
Obchody Święta Wojska Polskiego
w Marynarce Wojennej
|
|
W środę, 15
sierpnia, odbędą się uroczystości z okazji Święta Wojska Polskiego.
Obchody święta żołnierzy z udziałem marynarzy rozpoczną się o godzinie
08:00 podniesieniem wielkiej gali banderowej na okrętach Marynarki
Wojennej. W tym dniu, w 92 rocznicę Bitwy Warszawskiej, marynarze
uczestniczyć będą w uroczystościach patriotyczno-religijnych oraz
przedsięwzięciach dla publiczności.
|
PLAN UROCZYSTOŚCI
Gdynia
- 09.30-10.30 – uroczysta msza święta z modlitwą ekumeniczną w intencji marynarzy w kościele garnizonowym w Gdyni Oksywiu;
- 10.00-11.00 – uroczysta msza święta w intencji marynarzy w kościele pod wezwaniem NMP;
- 10.45-11.00 – złożenie wiązanek kwiatów na cmentarzu Marynarki Wojennej na płytach twórców Marynarki Wojennej;
- 12.00-12.30 – centralne uroczystości przy Płycie Pomniku Marynarza
Polskiego oraz przy pomniku Żołnierzy AK i pomniku Żołnierzy Polskich
Sił Zbrojnych na Zachodzie;
- 12.15 - narodowy salut armatni (21 strzałów) z historycznego niszczyciela ORP "Błyskawica";
Sopot
- 12.30-13.30 - uroczysta msza święta w intencji Ojczyzny w kościele garnizonowym;
- 13.45-14.00 - złożenie wiązanek kwiatów pod pomnikiem Żołnierzy AK;
Świnoujście
- 10:30-11:30 – uroczysta msza święta w intencji Ojczyzny w kościele garnizonowym;
- 12:00-12:30 – uroczysty apel z okazji Święta WP pod pomnikiem „Bohaterom Walki o Niepodległość Rzeczpospolitej”;
- 10:00-15:00 – pokaz sprzętu i uzbrojenia w Porcie Wojennym w tym zwiedzanie okrętów (dla zorganizowanych grup );
Dziwnów
- 10:00-11:00 – uroczysta msza święta w intencji Ojczyzny w kościele garnizonowym;
- 10:00-16:00 – bieg na „4 mile Jarka” dla kadry i pracowników Garnizony Dziwnów. Festiwal Gwiazd Sportu;
Ustka
- 11:00-12:00 – uroczysta msza święta w intencji Ojczyzny w porcie w Ustce (ołtarz znajdował się będzie na trałowcu ORP „Gopło”);
- 12:00 – apel pamięci przed pomnikiem poświęconym ludziom morza;
- 13:30-18:00 – zwiedzanie trałowca ORP „Gopło”;
Rumia
- 13:30-13:55 – złożenie wiązanek kwiatów na cmentarzu przy Kościele Św. Krzyża oraz pod Obeliskiem przy ul. Chełmińskiej;
Kosakowo
- 12:15-12:40 - złożenie wiązanek kwiatów pod Pomnikiem Żołnierzy WP i AR oraz w Kwaterze „Żołnierzy Września 1939 r.”.
Puck
- 11:00-14:00 – uroczystości z udziałem kompanii honorowej 43 Batalionu Saperów MW
Marynarze złożą kwiaty na grobach i obeliskach upamiętniających
polskich żołnierzy oraz na grobach patronów jednostek wojskowych i
zasłużonych żołnierzy.
15 sierpnia, mija 92 lata od dnia, w którym załamano czołowe natarcie
Armii Czerwonej na Warszawę w wojnie polsko - bolszewickiej. Dla
podkreślenia wysiłków setek tysięcy żołnierzy polskich walczących o
niepodległość swojej Ojczyzny dzień ten na mocy rozkazu Ministra Spraw
Wojskowych z 4 sierpnia 1923 roku został zatwierdzony jako Święto
Żołnierza. Święto Żołnierza obchodzono w Wojsku Polskim bardzo
uroczyście w okresie międzywojennym, starając się nadać mu oblicze
wspólnego święta zarówno wojska jak i społeczeństwa. Ustawą z 30 lipca
1992 roku przywrócono ten dzień jako datę obchodów Święta Wojska
Polskiego.
